OYUNCAK VE GÜVENLİK

Oyun Nedir ?

• Oyun, çocuğa hiç kimsenin öğretemeyeceği konuları, kendi deneyimleriyle öğrenmesi yoludur.
• Oyun, sonucu düşünülmeden eğlenmek amacıyla yapılan hareketlerdir.

Oyuncak Nedir ?Oyuncak, 14 yaşından küçük çocukların oyunlarında kullanmak amacıyla tasarlanan veya imal edilen her türlü ürün, oyun, araç ve gereçlerdir.

Oyuncakta CE İşareti Nedir ?Bu işaret oyuncak üreticisinin oyuncağın AB'nin ve ülkemizin güvenlik ve standart konusundaki ortak kurallarına uygun olduğuna ilişkin verdiği garanti anlamına gelir.

• Tüm oyuncakların CE işaretini taşıması gerekmektedir.
• Üstünde CE işareti olmayan oyuncakları almayın.
• Bunlar kalitesiz ve çocuğunuz için tehlikeli olabilirler.

Oyuncaklara İlişkin Tavsiyeler

 

• Çocuk, oyuncağı rahatlıkla tutabilmeli ve kavrayabilmeli.
• Çocuğun el becerilerini, yaratıcılığını, düşünce, hafıza ve hayal gücünü destekleyici olmalı.
• Oyuncak sağlam olmalı, kolayca temizlenebilmeli.

• Bebekler ve küçük çocuklar oyuncaklarını paylaşmamalıdır. Küçük çocuklar genellikle oyuncaklarını ağızlarına götürürler. Bu sebeple oyuncaklar bir başka çocuk kullanmadan önce iyice yıkanarak temizlenmelidir.
• Çocuğunuzun oyuncakları ile oynadıktan sonra onları kirli oyuncaklar için ayırdığınız ve çocukların ulaşamayacağı bir yere koyduğunuz bir kutuya alın. Temizledikten sonra temiz oyuncakların durduğu diğer kutuya aktarın.
• Çocukları su oyunlarında ve mutfakta yalnız bırakmayınız.
• Çocuklarınıza oyun bittikten sonra oyuncaklarını yerine koymaları gerektiğini öğretiniz.
• Ucuz ve çok basit oyuncakları satın almayınız. Oyuncak mağazaları dışındaki yerlerden oyuncak alacaksanız özel dikkat gösteriniz.
• Oyuncağın ambalaj/etiketi üzerindeki kullanma talimatı ve uyarıların Türkçe olmasına dikkat ediniz.
• Yumuşak hayvan ve bebeklerin yıkanır olması gerekir. bu tür oyuncaklarda gözler, burun, düğme ve diğer ayrıntıların kopyamacak şekilde dikilmiş veya yapıştırılmış olması gerekir. Çocuğun bunları ağzına sokması durumunda bu tür parçalar kopup çocuğun nefes borusunu tıkayabilirler.
• Bazı oyuncaklar örneğin çıngıraklar, sıkıştırılabilir oyuncaklar ve dişlikler yeni doğmuş çocuğun boğazından geçemeyecek kadar büyük olmalıdır. Daha kendi kendine oturmayan çocukların çıngırak, diş kaşıma halkaları ve buna benzer ağızlarına götürdükleri oyuncakların çıkıntılı kısımları veya yapıştırılmış parçaları olmalıdır. Çocuğun bunları ağzına sokması durumunda bu tür parçaların kopup çocuğun nefes borusunu tıkayabileceğini unutmayınız.
• Oyuncakları elinize alıp iyice kontrol edin. Oyuncak içindeki yumuşak dolgu malzemeleri, metal parçacıklar, iğneler ve kıymıklar gibi herhangi bir sert veya sivri yabancı madde ihtiva etmemelidir.
• İnce, çabuk kırılır plastikten yapılmış oyuncaklar almayın. Üç yaşından küçük çocukların oyuncakları çok sert maddeden yapılmış olmalıdır.
• İnce plastik ambalajları ve kırık oyuncakları çocuğun eline geçmeden çöpe atınız.
• Oyuncağa iliştirilmiş plastik etiketleri, fiyat etiketlerinin plastik bağcığını, ve buna benzer şeyleri kesip atınız. bu tür küçük şeyler kopup çocuğun ağzına girerek tehlike oluşturabilir.
• Oyuncağın dikiş yerlerinin sökülüp sökülmediğini çekiştirerek kontrol ediniz.
• Kötü kokan yumuşak plastikten yapılmış oyuncaklar almayınız.
• Çikolata yumurtaların içindeki küçük oyuncaklara dikkat ediniz. Bunlar çocuğun boğazına kaçarak tehlike oluşturabilirler.
• Genişleyen oyuncakların (suya benzer sıvıya atıldığında büyüyen, genişleyen oyuncakların) %50'den fazla genişlememesi gerekmektedir.
• Tebeşir, boya kalemleri, keçe kalamler, ve bezleri küçük çocuklar için özel yapılmış olmalıdır. Büyüklerin kullandığı kalemleri çocuğun ağzına alıp emmesi bunları yalaması veya bunlarla cildine şekil çizmesi tehlikeli olabilir.
• Uzun ipli, kordonlu, kurdeleli oyuncaklar da küçük çocuklar için tehlike oluşturabilirler. Bu bağlar ve kordonlar çocuğun boynuna dolanarak nefes almasını engelleyebilirler.
• Çocuk yaklaşık 6 aylık olup, ellerinin veya dizlerinin üstünde kalkabildiği zaman yatağının üzerine serilmiş olan oyuncakları kaldırınız.
• Yüksek ses çıkaran oyuncakları çocuklardan uzak tutunuz.
• Tüylü oyuncaklar alerji açısından bir takım problemler doğurabileceği için özellikle alerjik bünyeli çocuklardan uzak tutulmalıdır. Ayrıca bu tür oyuncaklar daha çabuk mikrop barındırabilirler ve temizlenmesi çok zordur.
• Bir kirişi tutturulmuş kaydıraklar, asılmış salıncaklar ve halkalar, trapezler, halatlar ve benzeri oyuncaklar ile bir çocuğun kütlesin taşıması tasarlayan diğer oyuncaklarda, oyucağın devrilmemesi veya herhangi bir kazaya sebep olmaması için ana parçaların (askılar, bağlamalar v.b.) bakım ve kontrollerini sürekli olarak yaptırınız.
• Çoğunlukta büyükler için tasarlanan belirli mamul, alet veya tertibatın ölçekli modeli olan fonksiyonel oyuncakları çocuklar, mutlaka yetişkinlerin gözetiminde oynamalıdır.

• Oyuncak telefonlar, uzaktan kumandalı arabalar, oyuncak tamir aletleri bir çok elektronik oyuncak çoğunlukla uzun süreli ve yüksek ses çıkarırlar. Bu tür oyuncakları dükkanda deneyebilirsiniz. Özellikle oyuncak cep telefonu gibi çocuğun kulağına yakın tuttuğu oyuncaklarda çok dikaktli olunuz. Oyuncak kendi kulağınızın yakınına uttuğunuzda yüksek ve rahatsız edici ses çıkarıyorsa onu satın almayınız.
• Sesli oyuncak hayvanlar, müzik kutuları, çıngıraklar ve diğer bebek oyuncakları günümüzde genelde kabul edilebilir düzeyde ses çıkartmaktadır. Ancak bu tür oyuncakları satın almadan önce gene de kulağınıza iyice yaklaştırıp deneyin. bu tür oyuncak çocuk yatarken kulağının yanına gelirse zararlı olabilir veya ses yüksekse çocuğu rahatsız edebilir.
• Pille çalışan oyuncaklarda mutlaka kaliteli pilleri kullanınız ve özellikle oyuncağın pil koyma yerinin vidalı, emniyetli bir şekilde kapatılmış olmasına dikkat ediniz.
• Pille çalışan bir oyuncak satın alırken aşşağıdaki bilgilerin ambalajında/etiketinde yer almasına dikkat edin ve kullanırken bu hususlara uyunuz.
• • Pil ile çalışan oyuncaklarda daima ve okunaklı bir şekilde doğru pil kutupları ve normal pil voltajı ve (eğer pil kutusuna sahip ise) DC işaretinin gösterilmesi
  • Değiştirilebilir pillerin çıkarılması ve takılmasının nasıl yapılacağını
  • Şarj edilmeyen pillerin şarj edilemeyeceği
  • Şarj işleminin yetişkinlerin gözetiminde yapılması
  • Eski ve yeni pillerin birlikte kullanılmaması
  • Alkali, standart(karbon-çinko) veya şarj edilebilen (nikel-çiko, nikel-kadmiyum) pillerin birlikte kullanılmaması
  • Pillerin doğru kutuplarda yetiştirilmesi
  • Bitmiş pillerin oyuncaktan çıkarılması
• Her yaştaki çocuk için bisiklet satın alırken yanında kask da satın alınız ve çocuğun bunu giydiğinden emin olunuz.
• Bazı oyuncakların üstünde uyarı metni ve yaş sınırı olması gerekir. Büyük çocuklar için yağılmış oyuncaklar küçük çocuklar için tehlike oluşturabilir. 3 yaşından küçük çocuklar için tehlikeli olan özel bir uyarı işareti taşırlar. Bazen tehli işareti yerine yazılı bir uyarıda olabilir. Uyarı metnini mutlaka okuyunuz.
• Oyuncağın üreticinin veya ithalatçının adını veya markasının taşımaası gerekir. İsimsiz markasız oyuncaklar tehlikeli olabilir.

 

Oyuncakların Neden Olduğu KazalarOyuncaklar çeşitli şekillerde kazalara neden olabilirler. Bu kazaların büyük bir bölümü; çocuğun oyuncaktan düşmesi, başlarına oyuncak atılması veya oyuncağa takılıp düşmeleri şeklinde olur. Ancak oyuncağın kendisindeki hatalar ve eksiklerde kazalara neden olabilir.

Tüm oyuncaklar bütün çocuklar için uygun değildir. Büyük çocuklar için dizayn edilmiş oyuncakları küçük çocukların eline verilmemelidir ve mutlaka etikette verilen yaş tavsiyesine uyulmalıdır. Büyük çocuklara küçük kardeşlerden kendi oyuncaklarını korumalarını öğretmek gerekir. Balonlar bile patladığı veya yırtıldığı zaman küçük çocuklar için yutulmak suretiyle boğulma tehlikesine sebep olabilir. Ailelerin çocuklarına oyuncak alırken veya çocukları oyuncaklarla oynarken değişik risklerle karşılaşmamaları için aşağıda kısaca sıralanmiş hususları dikkate almalarında yarar görülmektedir.

BoğulmaKüçük parçacıklar;Yönetmeliğe göre küçük parçalar oluşturabilen oyuncakların üzerinde "üç yaşın altına uygun değildir." uyarısı bulunmalıdır. Bunlara çıkabilir küçük gözü ve burnu olan oyuncaklarla bebekler dahildir.

Küçük çocukların nesneleri ağızlarına alma alışkanlıkları iyi bilinmektedir ki oyuncaklarla ilgili olarak yapılan şikayetlerin başında da küçük çocukların oyuncağın küçük parçalarını ağızlarına sokmaları gelmektedir. Oyuncağın neden olacağı en ciddi kazalar küçük çocukların ağızlarına oyuncağı veya bir parçasını sokmaları ve bunun çocuğun boğazına kaçması örnek olarak verilebilir. Çocuklar oyuncaklarıyla gözlerine ve kulaklarına da zarar verebilirler.

 

Örnekler:a-LegolarLego setler yaş grubuna uygun çocuk tarafından oynanırken evdeki yada oyun ortamındaki küçük çocuk tarafından da kendisine uygun olmadığı ayrımını yapamayacağından oynanabilir ve küçük parçalar boğulmaya sebep verebilir.

b- Piller(Bataryalar)Ör: AAA işaretini taşıyan piller çocuklarda boğulma riskine sebep olabilir. AA işareti taşıyanlar boğulma riskine sebep olmamaktadır. Oyuncağın yaş etiketlemesi ne olursa olsun çocuk bir araç kullanarak (demir para yeterli bir araçtır) bataryaya ulaşabileceğinden bu hususu dikkate alınmalıdır.

Yuvarlak Uçlu Oyuncaklar: Bazı oyuncakların sap veya tutacağa iliştirilmiş küçük küre şeklinde bölümleri vardır. (ör: antenlerin ucundaki toplar gibi) Buradaki tehlike küre şeklindeki uçların oyuncaktan ayrılarak çocuğun boğazına takılarak nefessiz kalıp boğulmaya sebep olmasıdır. Bu tip kazalar çıngırak ve dişliklerde de görülmektedir.

Plastik Torbalar: oyuncakların taşındası için kullanılan çantalar ve torbalar oyuncak çıkarıldıktan sonra hemen iöha edilmelidir. Bu poşetler çocuğun yüzüne yapışınca nefes almasına önleyerek boğulma tehlikesi oluşturabilir.

Yarı küre, kupa şekilli oyuncaklar: Bu oyuncaklar küçük çocukların ağız ve burunlarının üzerini kapayarak çocukların saylası ile yüze yapışmakta, nefes aldığında ise içindeki hava boşalarak basınç oluşturmakta ve çocuğun nefessiz kalıp boğulmasına sebep olmaktadır.

Tehlikeli İpler: Uzun ipli kordonlu, kurdeleli oyuncaklar da çocuğun boynuna dolanarak nefes almasını engelliyebilirler.

Diğer KazalarOyuncak bebekler için tasarlanmış puset ve bebek arabaları: Genellikle çocuklar bu oyuncaklara oturmak veya tırmanmak isterler bu sırada pusetin ve pusetin çökmesi veya tutamadığın inmesi ile çocuğa zarar verebileceğinden oyun sırasında çocuklara dikkat edilmelidir. Keskin uçlar ve kenarlar: Yeni oyuncakların keskin kenarlarının olmamalıdır.

Pervaneli ve fırlatılabilir oyuncaklar: Çocukların gözleri de tehlikeye maruz kalabilir. Sert ok, oyuncak helikopter veya bir mancınıktan atılan uçak çocuğun gözlerine gelerek zarar verebilir. Fırlatıcılar (güdümlü roker ve benzer uçan oyuncaklar) keskin ucu olan dart veya benzeri hobi veya spor aletleri ile çocuğun oynamasına asla izin vermemelidir. Kazaları önlemek için, çocuklar tarafından kullanılan ok veya dartların yumuşak ve kauçuktan uçları olmalıdır.

Elektrikli Oyuncaklar: En çok sorun çıkaran oyuncaklar grupları arasındadır. bu çeşit oyuncaklarda ortaya çıkan sorunlar aşırı ısınma ve alev almasıdır. Bazı durumlarda tüketicilerin elektrik sistemi ile oynamaları (ayarını bozmak gibi) veya ön görülen kullanımdan kaynaklanmayan suistimaller de kazalara sebep olmaktadır. Şarj edilebilir ve şarj edilemeyen pillerin kullandığı oyuncaklar piyasada oldukça yaygın olarak bulunmaktadır. Meydana gelen kazalar ise şarj edilemeyen pillerin şarj edilmesinden kaynaklanmaktadır.

Elektrikle herhangi bir parçası ısıtılan oyuncaklarda tavsiye edilen yaş 5 yaş ve üzeri olmalıdır. Elektrikli oyuncaklar bir yetişkinin gözetimi altında kullanılmalıdır.

Oyuncakları Muhafaza EderkenBütün oyuncakların periyodik olarak kırık olup olmadığı, ve potansiyel zarar durumları kontrol edilmelidir. Tahrip olmuş veya tehlikeli oyuncaklar derhal uzaklaştırılmalı veya onarılmalıdır.

Tahta oyuncaklar keskinleşebilir veya yüzeyinde kıymıklar oluşabilir. bu oyuncakların yüzeyleri zımparalanarak düzeltilmelidir. Oyuncaklar kırıldığında kazalara sebep olabilecek sivri uçlar ve sivri noktalar ortaya çıkabilir, içinde teller olan yumuşak oyuncaklarda eğer bu teller açığa çıkarsa batmalara veya kesmelere sebep olacağından çocukların oynamasına izin verilmemelidir. Oyuncakların muhafaza edildiği kutular da güvenlik için kontrol edilmelidir. Oyuncak kutularının kapakları var ise daima açık kalacak şekilde ayarlanmalıdır. Çocuk içine düşünce kapanmaması için daha fazla güvenlik sağlanmalı ve her ihtimale karşı kutularda hava girmesini sağlayacak keskin kernarlarının kesme ve menteşelerinin sıkıştırıp acıtma riski olduğundan bunlar izlenmelidir.

Dışarıda kullanılan oyuncakların oyun sonrası saklanırken yağmurdan veya nemden paslanıp çeşitli şekillerde zarar vermemesi için uygun korunması gerekir. Bu oyuncakların paslanmış olup olmadığı, dışarıda kullanılan şişirilmiş oyuncakların da patlamış olup olmadığının sıkça kontrol edilmesi gerekir.

Kaynak: http://www.oyder.org.tr/oyuncak-ve-guvenlik